De Zee van Verlangens: DE VLIEGENDE HOLLANDER
“Postcolonial Fandango” is een artistiek onderzoeksproject dat de relatie onderzoekt tussen oude Europese muziek en Spaanse muziek uit de rituelen die bekend staan als ‘Fandangos’ en die tot in de 19e eeuw in het hele voormalige Spaanse rijk werden gevierd (tegenwoordig regionaal bekend als ‘Joropos’, ‘Rumbas’, ‘Tangos’, ‘Bachatas’, enz. en die bijna het hele spectrum van de Amerikaanse muziektradities omvatten).
‘De Vliegende Hollander’ is een neobarok muzikaal drama dat muziek uit de Passionen van Johann Sebastian Bach combineert met een aantal heilige Joropos genaamd ‘Velorios de la Cruz de Mayo’ uit het oosten van Venezuela. Er zijn drie versies geweest van dit programma, getiteld “El Mar de los Deseos” (De Zee van Verlangens), ter ere van het boek van musicoloog en taalkundige Antonio García de León, dat mij motiveerde om mijn project te starten vanwege zijn theorie over de oorsprong van de Fandango-Familie (Caribische mondelinge liederenbundel) in de wateren van de zee van de eerste globalisering.
Passies zijn muzikale drama's die het verhaal van de kruisiging vertellen en in Nederland vormen ze de belangrijkste bron van inkomsten voor ons, barokviolisten. Na vele jaren passies te hebben gespeeld, besloot ik, als eerbetoon aan het Nederlandse publiek dat dit repertoire levend houdt, deze anti-passie te maken, die op kritische wijze onze koloniale geschiedenis belicht. Het verhaal is als volgt: op het eiland Hispaniola (Dominicaanse Republiek en Haïti), temidden van de verwoesting van de eerste verovering, vertelt de geest Faustino het verhaal van zijn eigen dood. In combinatie met aria's uit Bachs Passie van Christus illustreren verschillende liederen uit de “Velorios de la Cruz de Mayo” de Passie van Faustino, zijn overgang naar de dood, zijn lijden en zijn proces van verlossing door zijn toewijding en moed. Afgewisseld met recitatieven van mijzelf volgen instrumentale bewegingen van Bach en Paganini, aria's en recitatieven van Claudio Monteverdi, waarvan ik de tekst heb gewijzigd volgens een historische praktijk die “parodie” wordt genoemd
PROGRAMMA
Akte I
1. Prelude
(Original C. Arias)
2. Recitatief: “Op deze verlaten eilanden”
(Original C. Arias)
3. Koraal van Faustino: “Zee, troebele zee van verlangen!”
(H.I. Biber: Sonates 1681 nr. 2/ Aria, arr.)
4. Recitatief: “Ik ben de rusteloze geest”
(Original C. Arias)
5. Jotas
(trad. Spaans)
6. Recitatief: “Van de Canarische Eilanden met vihuela”
(Original C. Arias)
7. De Storm
(H.I. Biber: Sonates 1681 nr. 2/ Var II )
8: Recitatief: “En toen de regen was opgehouden”
(Original C. Arias)
9. Arioso “Kijk, mijn hart!”
(J.S. Bach: De Passie van Johannes BWV 245, No. 19 “Betrachte meine Seel´”)
10. Dood van Faustino
(H.I. Biber: Sonates van het Mysterie of Rozenkrans nr. X / I, “De Kruisiging”)
11. Klaagzang
(J. S. Bach: Suite nr. 5 / III. Sarabande)
12. Fulía de la Cruz de Mayo
(Trad. Venezolaans)
13. Nacht, Nacht!
(Trad. Sefardisch)
14. Punto Cruzado
(Trad. Venezolaans)
Akte II
15. Overture
(J. S. Bach: Cello-Suite No. 5 BWV 1011/I: Prelude -arr. VIool-)
16. Recitatief: “Ah, neem mij mee, mijn heilige Maagd!”
(J. S. Bach: Cantate BWV146/4)
17. Aria: “Kom zoete dood”
(J.S.Bach: Schemelli BWV 478/868 “Komm Süsser Tod” )
18. Recitatief: “En hij deed een paar stappen, viel op zijn gezicht en bad”
(J.S. Bach: De Passie van Matteüs, nr. 21)
19. Aria van de Maagd van de Vallei
(Jota Cumanesa, trad. Venezuela)
20. Ballet
(J. S. Bach: Cello-Suite No. 5 BWV 1011/V: Courant -arr. VIool-)
Akte III
21. Prelude
(J. S. Bach: Violin Sonata BWV 1023 I: Prelude)
22. Recit: “De Maagd verscheen”
(Original C. Arias)
23. Arioso van de Aanroeping: “Krachtige galjoen!”
(C. Monteverdi, Orfeo, Acte III, “Possente Spirto”)
24. Zumbaquezumba van Don Pedro de Nawrott
(Trad. Venezolaans)
25: Recitativo: “Ecco, van de zwarte kiel van de Hollander”
(C. Monteverdi: “L'incoronazione di Poppea” SV 308, “Ecco, la sconzolata Donna” - Seneca)
26: Aria van de strijd tussen Faustino en kapitein Don Pedro de Nawrott
(J.S. Bach, Matthäus-Passion BWV 244, nr. 42 “Gebt mir meinen Jesum wieder!”)
27: Concerto tussen Faustino en de duivel
(J.S.Bach: Concerto for Violin in D minor BWV 1052R)